Jednym z rynków, na który pandemia ma ogromny wpływ, jest rynek pracy. Przygotowany przez OLX raport „Prognozy przyszłości – OLX Praca. Know How 2021” pokazuje, z czym mamy do czynienia dzisiaj, ale prognozy wybiegają dużo dalej, bo za 2030 rok!

Przyszłość już tu jest. To, co rok temu brzmiało jak prognoza, nieoczekiwanie stało się teraźniejszością. Pandemia przyspieszyła zmiany i stała się katalizatorem kolejnych, niezwykle ciekawych zjawisk.

Z ciekawością przyglądam się rynkowi pracy od początku pandemii. Od lat na swojej ścieżce zawodowej praktykowałam model hybrydowy (pracę zdalną i pracę w biurze), a ostatnie kilka lat zdecydowanie zdominowała praca zdalna, na dodatek z odległych zakątków świata. Pandemia uczyniła taki model pracy zupełnie naturalnym, ale to nie jedyna zmiana.

Zobaczmy, co wynika z raportu OLX Praca i jakie są wizje przyszłości rynku pracy.

Rynek specjalisty

Przed pandemią zdalna praca, a często także jednoczesne podróżowanie (tzw. workation), dla wielu osób należały jedynie do strefy marzeń. Po miesiącach trudnych doświadczeń nieco się to zmieniło. W trakcie przedłużającej się pandemii wiele osób zdecydowanie deklaruje chęć powrotu do biura, ale również chęć zmiany stylu pracy na model hybrydowy.

Jak mówi raport OLX Praca, aktualnie zdecydowanie łatwiej o pracę zdalną lub właśnie hybrydową, ale wśród specjalistów. Autorzy raportu wskazują, że to, co określamy rynkiem pracownika, jest w rzeczywistości rynkiem specjalisty. I nie jest to efekt pandemii, bowiem ta sytuacja kształtuje się już od kilku lat. Teraz została uwypuklona w kontekście możliwości, czy wręcz konieczności, pracy zdalnej.

To właśnie specjaliści są najbardziej pożądani przez organizacje. Osoby wyspecjalizowane w swojej dziedzinie mają szereg potrzebnych i wymaganych dziś kompetencji – technologicznych, umiejętności miękkich czy społecznych. Menadżerom zdecydowanie trudniej byłoby znaleźć pracę zdalną lub hybrydową. Co więcej, zdaniem autorów raportu model pracy zdalnej czy hybrydowej przeznaczony jest głównie dla specjalistów.

Hollywoodzki model pracy

W rozwoju rynku pracy pojawiają się tzw. giggersi. To osoby, które dzięki swoim umiejętnościom technologicznym pracują tylko zdalnie i więcej niż z jednym pracodawcą, czy raczej usługobiorcą. To ważna zmiana, która będzie kształtować rynek pracy przyszłości.

Nie da się bowiem ukryć, że giggersi zmieniają rynek. Z układu pracownik–pracodawca przechodzimy na relację pracownik–klient. Takie osoby pracują w tzw. hollywoodzkim modelu. Nazwa wywodzi się z branży filmowej, bowiem taki projekt realizuje się jak film, przy produkcji którego pracują specjaliści różnych dziedzin.

Uberyzacja pracy

Kolejne ciekawe zjawisko z raportu OLX Praca to tzw. uberyzacja pracy. Polega ona na zlecaniu zadań podmiotom zewnętrznym, a zamiast zatrudniania pracownika na etacie mamy umowy kontraktowe. Taki model również sprzyja pracy zdalnej i z perspektywy pracodawców, czy raczej zleceniodawców, okazał się bezpieczniejszy w trakcie pandemii. Niestety, nie da się ukryć, że tego typu modele wiążą się z niższym poziomem bezpieczeństwa dla zleceniobiorcy.

Zmiany społeczne katalizowane przez pracę zdalną

Praca zdalna ma także niebagatelny wpływ na zmiany społeczne. Coraz częściej za jej sprawą może dochodzić do pustoszenia wielkich miast. Już teraz widać, że osoby pracujące zdalnie wracają do miejscowości, z których pochodzą, choćby ze względu na bliskość dziadków, którzy mogą pomóc w opiece nad dziećmi.

Naucz się uczyć!

Dużą zmianą na obecnym rynku pracy jest to, że w wielu dziedzinach nie można ani na chwilę przestać się uczyć. Raport OLX mówi o Homo innovaticus. Jak czytamy: „to człowiek zorientowany na rozwiązywanie problemów otoczenia, tworzący wyłomy, zdolny do zmiany paradygmatów, niezależny w myśleniu”. To zjawisko również nie jest efektem pandemii i trend ten obserwujemy od kilku lat, jednak miniony rok pokazał, jak ważna jest umiejętność nauki oraz dostosowywania się do okoliczności.

Dzieci, które dziś rozpoczynają edukację, już teraz powinny uczyć się modelu „nauka nauki”, gdyż większość zawodów, które będą w przyszłości najpopularniejsze, dzisiaj jeszcze w ogóle nie istnieje! Zdecydowanie jedną z ważniejszych i pożądanych cech będzie biegłość w nowych technologiach i otwarcie na nabywanie takich umiejętności.

Raport wskazuje jako bardzo ważne również umiejętności miękkie, takie jak wrażliwość, empatia, umiejętność współpracy czy wyobraźnia.

Wizje przyszłości na rynku pracy

Niezwykle ciekawy w raporcie OLX Praca jest rozdział „Scenariusze przyszłości”, choć to futurologiczne podejście do rynku pracy. Warto jednak podkreślić, że nadejścia przyszłości, która jest teraźniejszością, w tak nagły i nieoczekiwany sposób, wymuszony pandemią, nikt się nie spodziewał. To tylko pokazuje, że warto rozważać takie scenariusze i prognozy oraz brać je pod uwagę w długoterminowych planach, a najlepiej być przygotowanym na różne warianty przyszłości.

Rozdział „Scenariusze przyszłości” został opracowany przy współpracy z FutureS Thinking Group: firmą Zuzanny Skalskiej – 360Inspiration oraz studiem strategiczno-projektowym Greenhat Innovation.

W rozdziale znajdziemy cztery wizje przyszłości pracy, które bazują na czterech scenariuszach przyszłości. Mówimy tu o przyszłości 2030+.

Wizja pierwsza to Czuły kapitalizm, który charakteryzują: dostatek, rozkwit, automatyzacja, postęp technologiczny.

Wizja druga to Aktywna odnowa – planeta, powszechny dochód gwarantowany, społeczność, ekologia, dobrobyt.

Wizja trzecia to Kapitalizm nadzorujący – niedobór, miasto jako betonowa dżungla, dominacja jednoosobowych gospodarstw domowych, zamknięte osiedla, dystans społeczny.

Wizja czwarta to Less is enough – niedostatek, co-living wynikający z niedostatku, wsiowienie miast (grządki czy pasieki w centrum miast, na dachach, balkonach, tarasach etc.), społeczność.

Cyfryzacja i nowe technologie to priorytet

Od kilku miesięcy w internecie krążą memy, które przedstawiają zabawny, choć jakże prawdziwy, obraz siły napędowej cyfryzacji w wielu firmach. Kto przyspieszył cyfryzację instytucji, urzędów i firm? Czy to CTO? CEO? Rząd? Nie, to koronawirus. Niestety ten czarny humor odzwierciedla rzeczywistość.

Pandemia w wielu miejscach obnażyła braki w digitalizacji (np. polski system edukacyjny). W tym samym czasie wiele nowoczesnych organizacji bez problemu w kilka dni przeniosło całe zespoły na pracę zdalną, bez uszczerbku dla jakości tej pracy.

To, co z pewnością będzie zyskiwać na znaczeniu na rynku pracy przyszłości, to właśnie szeroko pojęte nowe technologie i ich znajomość. Pandemia zapoczątkowała i przyspieszyła ten proces. Cyfryzacja jest i będzie priorytetem na kolejne lata.

Cały raport do pobrania: Prognozy przyszłości – OLX Praca. Know How 2021